Volume 23, 2023 (CEBC-INDY) March 5, 2023
Upa zong hi biakinn phanmi kan tlawm
Tom S Rainer cauk pakhat ah, CIA World Factbook nih reports an tuah mi ah cun, 52% nih protestant khrihfabu kan si an ti. 152 million hrawng an si. Asinain 28 % (Million 85) hrawng lawng hi biakinn aphan mi zumtu an si. Europe khrihfa 5% hi cu funeral (an ruak) lawng biakinn aphan mi an si zumtu an ti. Germany ah an chimtawn mi cu, kan nih Europe ram cu, kan nunchung ah biakinn voi 3 kan phan an ti. Kan chuahka nau apnak, thitumhnak kan tuah lio, cun kan thihni funeral ni ah ah asi an ti.
Kan khrihfabu hi cazin ning ah, chungtel minung 3394 kan si. Atlangvuak in tuak hmanh usih! State dang I aummi hi chungkhar dawng 70 hrawng, miinung in 300 hrawng kan si. Zarhpini riantuan mi hi minung 200 hrawng ti usih. Midam lo hi minung 100 in tuak usih. Hngakchia biakinn phakpi khawh lomi le azohtu he minung 100 ti usih. An dihlak ah minung 700 hrawng hi ai pum kho lomi an si. Church school sanctuary aa pummi hi minung 600 hrawng an si. Zapi upa pumhnak I aa pummi hi minung 800 -900 kan si ti usih, cuning in tuak ah cun zarhchair tein biakinn aphan mi 600 + 900 = 1500 kan si. Biakinn aphan lomi , rian, hmundang umruang, zawtfah ruang I biakinn aphankho lo mi hi, minung 700 in kan tuak. Cucaah minung 2200 hi cu active members ah ruahkhawh asi. Minung 1000-1194 hi cu phankho ding kan si nain, biakinn aphan bak
lomi kan si tinak asi.
Kan mino biakinn ai tel kho ding, kan fale high school ministry akai kho ding, church school akai kho ding ah ruahmi vialte biakinn a phan mi le, biakinn I nu le pa nih van chiah mi hi kan tlawm deuh tiah ka ruah. Nu le pa kut ah aum rihmi CM, HS hi cu 90% , atlawmbik biakinn ah nu le pa nih kan phakpi bak an hau. Kan mino hna zong biakinn aphan lomi an tam chin lengmang. Nu le pa hrimhrim zong kan tam chin lengmang. Kum 20 tang USA I aphanmi zumtu kan tlau atuantuk, biakinn phan lo le atlau ding ah kan tuan tuk rih.
Kum 18-Kum 22 kar kan fale
Essential Church? Timi cauk catialtu Tom S Rainer nih a cauk chungah a langhter mi cu America ram I a thangmi tleirawl pawl, minung 70% hi biakinn an phan ti loh tiah a langhter. Abik in, Kum 16-kum 17 kar (15%) , kum 17-kum 18 (24%),kum 18-19 ( 29%), kum 19-kum 20 ( 5%) hi biakinn an phan loh ati. Atlangvuak in khrihfa ka si ko tiah an mah tein cun an ti, asinain biakinn aphan mi cu 30% lawng an si ati. Cucaah nihin ah an tihbik mi pakhat cu hi hna thirual biakinn aphan lomi hi zeitindah kan tuah hna lai tihi asi. Biakinn an phak duh lonak aruang atnaglei bantuk in alanghter.
Pumh hi ka huam bak loh, biakinn phak hi, ka caah a herhnak ka thei loh an ti.
Khrihfabu I members, biakinn aphan lengmang mi hna hi mi kong ah an I ceihtuk, biaceihtu an lo, biakinn chung I an nunnak, an ziaza le aleng I an ziaza hi ai khat loh.An chimning le an nuning hi ai dangtuk an ti.
Hmundang ka dang I college le sianginn an kai ruang ah an ti.
Lamhla I thial kamnak, cuka hmun I biakinn va kawl le vai pumh kha an huam ti loh.
Sianginn kai pah, rian tuan pah, thil dangdang tuahpah- manh lo taktak in an umnak ruang ah.
Khrihfabu members pawl nih an kan dawt, an kan tleichan, an ka pehtleih peng I hnakkar ah an kan tenh ko timi an temtuar (feel) lo caah.
Khrihfabu I pastors le hruaitu pawl nih an kalpimi politic le social issues kong ah kan lung atling lo caah.
Biakinn chung nak in, aleng ah hawikom he caanhman le I nuamh an duh deuh caah
Biakinn kal lawng hi pathian biak asi loh timi ruahnak le pomnak ruang ah..
Hi hna pawl hi mino ah an hung si colh lai, tlawmpal ah chungkhar an dirh colh lai, fa an hung ngei colh lai. Cucaah hihnu kum 10-20 ah cun, kan ram, kan vawlei pi a uktu le a hruaitu ding an hung si te lai. An no lio in biakinn phak le Pathian thangthat a huam ti lomi hna nih an kan hruaitik ah, kan chungkhar zeidah a lawh te lai, kan khrihfabu, kan ram, kan vawlei hi zeidah a hei lawh ve te hnga. Cucaah nu le pa, khrihfabu zeidah kan tuah lai nihin ah?
Zultu kan ser ahau cang
America ram ah khrihfabu atla thluahmah kan ti lio ah kamkhat cun a nung cuahmah mi le a thawng cuahmah ve mi khrihfabu hna hi an rak um ve thiamthiam. Biatak tein zultu (Mission & Discipleship) a sermi khrihfabu hi an nung, an thang an ti. Mizeidah athimi khrihfabu an si tiah cun discipleship aser lomi khrihfabu an si. Activities le care ministry lawng ah aa zami khrihfabu, mah khrihfabu lawng biapi ah a chiami, mission rian atuan lomi, khrihfabu phaisa pawl building le thil le ri caah ah tampi ahmangmi pawl hi an si an ti.
Khrihfabu ah mipi nih kan hruai uh tiah thimmi church Council members hi minung 190 hrawng kan si. Mah tein riantuantu kan I sawmmi vialte he fonh ah cun minung 300 hrawng hi hruaitu kan si tinak kan si. Hi hruaitu minung 300 nih hin 2023 chung ah, biakinn aphan kho tuk lomi, kan hawinu kan hawipa hi biakinn kan phak pi kho hna hnga maw? Ministry kip, Board le Committee kip nih biakinn aphanmi pawl he I pumhti, thlacamti le hawikomhnak ngeihti lawng si loin, biakinn aphan lomi hna tu hi focus tuah hna usihlaw, zultu kan ser kho hna lai maw? Ministry kip nih biapi tein kan I hmaitlak ding mi hna cu, biakinn aphan lomi hna va pal, va phak, va hruai, va hawikomh le puitling khrihfa ah ser hi asi. Khrihfabu chungtel dihlak, hruaitu dihlak bawhte khrihfa sinak in, puitling khrihfa - mihnu azultu sawhsawh mi zumtu siloin mitlaitu si ding ah Khrihnih akan kawh mi kan si.
Khrihfa kan sinak zong a kumkhua in asi cang. Pathian thangthatnak I mah hriamhrim I tel le Bawipa thangthat hi kan rian ngan bik a si. Chungkhar le fale angei mi hrimhrim cu kan fale zarhpi ni chairte biakinn phak pi hi kan rian ngan taktak asi. Kan theihmi thawngtha hi midang hrawm ve le midang biakinn aphakpitu- zultu asermi zumtu si ve hi kan rian asi.
America mino -youth pawl zong biakinn phan an tlawm?
America khrihfabu cheukhat hi research an tuah tikah kumkhat ah khrihfabu 3500 – 4000 tluk nih an biakinn an khar ti asi. Cun pastors a tuanmi hi thlakhat ah minung 1500 tluk nih pastor rian an kal tak ti asi. Barna Research Group pawl nih 2008 – 2014 (Kum 8) chung ah America youth - mino pawl sinah hlathlainak research an tuah I “Churchless” timi cauk an chuah. Zeiruang ah dah mino pawl nih biakinn an kaltak timi le local church ah chungtel an luh lo timi an dirhmun kong atial.
America ram ah khrihfa ka si a ti ko nain minung 10% tluk hi cu khoika khrihfabu (Local Church) hmanh ah chungtel a lut lomi, aa pum bal lomi (Purely Unchurched) an si ati. 33 % hi (De-Churched) khrihfabu pakhatkhat ah a rak I pum balmi le a cawlcang balmi an rak si ko nain, thil pakhatkhat ruang ah khrihfabu a chuahtak mi le members sinak a kaltak I khoika hmanh ah members zong a la duh ti lomi an si ati. Cun 8% hi (Minimally Churched) an ti hna, a caancaan special sunday tibantuk, Christmas le kumthar tibantuk lawng ah biakinn a lam mi, khrihfabu ah min cazin deuh lawng aum mi members an si ati. Atangmi minung 49% hi cu (Actively Churched) an ti hna i, a cawlcang mi members le tha tein khrihfabu ah chungtel a lami an si ati. Cucaah hi ningin kan tuah ah cun, members minung 51% - 60% hrawng cu biakinn an lam ti loh tinak asi.
Abik in hi unchurch mino pawl nih biakinn an phak lonak a ruang fak piin an chimmi pakhat cu kan phungchim ning, kan I cawnpiak ning, kan I pumhning, I thithruaining le kan cawlcanghning nih an thinlung ah hmunhma ala kho ti loh tiah fiang tein an chim. Abik in miphun dang, USA ah mipem mi kan ca ko ah, hihi tam deuh le fak deuh in kan tonmi harnak pakhat asi. Cucaah upa le mino hmunkhat I kan I pumhti tik ah, kan mino hna caah kan caanhmannak le kan kalpi mi vialte hi an caah hmual angei kho hnga maw tihi upa kan ruah taktak aherh.
PDF Download: